Khu mộ đá là quần thể kiến trúc đá có thể bao gồm: Nhang án (Hương án); các phần mộ; tường vây; cuốn thư ( Bình phong, Tắc môn); cổng và các linh vật bằng đá trấn yểm. Nhang án có thể là một kiến trúc có mái nhiều tầng hoặc một tầng, đủ diện tích để bát hương thờ gia tiên, mâm bồng để hoa qua và các vật dụng thờ ( Lọ hoa, cây nên, giá hương); đôi khi còn có lầu dừng chân và cảnh quan sân vườn!
Đặt hàng Khu mộ đá của chúng tôi tại Công ty CP sản xuất & đầu tư Tài Phú
Địa chỉ: Đồng quan, Ninh vân, Hoa lư, Ninh Bình
Điện thoại: 0988.223.111 / 0838.223.111
Đôi điều tôi muốn chia sẻ cùng Quý khách về Xây dựng khuân viên mộ và phong thủy trong khi làm khuân viên mộ!
Lăng mộ ( hay còn gọi là Lăng Tẩm, Lăng) là một công trình kiến trúc ngoài trời được xây dựng bao quanh nơi chôn cất người chết. Lăng mộ có thể được xem là một dạng mộ, mộ có thể nằm trong lăng mộ, lăng
mộ đá đôi khi chứa cả một nhà thờ, công trình văn hóa bên trong nó.
Trên thế giới có rất nhiều lăng tẩm nổi tiếng, nhưng trong bài viết tôi chỉ xin nói đến các lăng ở Việt Nam
Nói đến Lăng mộ không thể nói đến Huế, nơi có Lăng Gia Long, Lăng Phúc Kiến, Lăng tẩm Huế, Lăng Thoại Thánh, …
Lăng Gia Long, nơi an nghỉ của vị vua đầu tiên Triều Nguyễn ( 1762-1820), Lăng là quần thể nhiều lăng tẩm trong hoàng quyến, nay thuộc xã Hương Thọ, thành phố Huế.
Lăng Phúc Kiến ( hay còn gọi Bồi Lăng) là lăng mộ của hoàng đế Phúc Kiến, vị hoàng đế thứ 7 triều đại nhà Nguyễn, Lăng tọa lạc ở Dương Xuân Thượng, huyện Hương Thủy, tỉnh Thừa Thiên Huế, bên tả ngạn hồ Lưu Khiêm, cùng phía với Khiêm Thọ Lăng, trong khuân viên của Lăng Tự Đức
Lăng tẩm Huế là nơi an táng các vị vua, chúa cũng như hoàng tộc của những triều đại đã chọn Huế làm trung tâm quyền lực…
Ngoài những khu lăng trên thì còn nhiều lăng mộ khác của các triều đại khác…, gần đây nhất và duy nhất trong chế độ hiện tại đó là ” Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh, hay Lăng Hồ Chủ Tịch, Lăng Bác”.
Tôi sơ qua một số lăng là tôi muốn nói lên một điều gần như là một định nghĩa đó là: Tên gọi “lăng mộ” chỉ để gọi nơi yên nghỉ của người cầm quyền và gia quyến trong mỗi giai đoạn lịch sử.
Trong từ điển Tiếng việt có ghi: Lăng mộ là Danh từ chỉ ( Trang trọng) phần mộ của vua chúa thời xưa, hoặc một số chí sĩ, lãnh tụ cách mạng được tôn sùng. Đồng nghĩa với Lăng mộ là Lăng tẩm
Tôi nói ra định nghĩa này vì hiện nay người đời lạm dụng từ Lăng mộ nhiều quá! Nhà nhà, người người đặt tên cho khu mộ, khuân viên mộ của gia đình mình là “Lăng mộ”. Gọi như thế này đã thỏa đáng hay chưa? Nhiều người nói gọi thế cho “sang”! Thật là buồn khi số đông lại gọi như thế, làng nghề tôi, hàng trăm trang web đều gọi là “lăng mộ” cho sang, khách thích, hàng năm làm hàng ngàn khu mộ ghi “Lăng mộ chi tộc, Lăng mộ họ A…” theo tôi thì đây là cách đặt tên một cách ẩu và bừa bãi trong sử dụng Tiếng Việt. Tôi cứ nghĩ, cứ loay hoay tự hỏi, sao bây giờ nhiều vua, nhiều chúa thế, nhiều “Quý Sờ Tộc” thế!!! Vậy dân họ ở đâu, họ sống như thế nào rồi!? Ngày xưa thầy cô giáo có dậy, sách có nói nhiều Chúa, lắm Vua, lắm “Quý Sờ Tộc” thế đâu, hay tôi học rồi mà giờ lú nên quên!
Vậy thì bây giờ gọi là gì? Gọi ra sao cho thỏa đáng, tôi xin trình bày và gợi ý một số cách gọi để cho mọi người cùng suy nghĩ!
Các Cụ có câu đối ” Nơi cát địa tổ tiên yên nghỉ- Chốn mộ phần con cháu viếng thăm” từ câu này ông cha gợi ý cho chúng ta cách gọi đó là: ” Nơi yên nghỉ; Nơi yên nghỉ chi I, nghành II, họ A; Nơi yên nghỉ dòng họ..; Phần mộ; Phần mộ Họ A; Phần mộ chi I, nghành II, họ A…; Phần mộ gia tộc họ A…hoặc cũng chỉ cần ghi Dòng tộc họ A; Dòng tộc họ A, chi, ngành…; thêm từ Lăng vào làm gì cho người đời mỉa mai, châm biếm!
Có người gọi là Long Đình, gọi thế cũng không phải vì Long Đình là Danh từ chỉ kiệu có mui dành cho vua đi hoặc để rước thần.
Có một tên gọi thuần Việt rất hay đó là: Nhang Án, Hương Án từ mà ta hay dùng để gọi Ban thờ. Thì đây ta cũng dùng vì tựu chung là nơi thờ gia tiên ngoài phần mộ, khác cái là thiết kế sao cho chắc chắn, bền vững. Một đằng là thờ ở nhà, một đằng là thờ ngoài nghĩa trang. Đều là nơi để bát hương thờ gia tiên, dòng họ, thổ thần, thổ địa. Vậy sao ta cứ gọi sản phẩm đó với tên khác đi?!
Trên trang WikipediA có định nghĩa: Lăng mộ ( hay còn gọi là Lăng tẩm, Lăng) là một công trình kiến trúc ngoài trời được xây dựng bao quanh nơi chôn cất người chết. Một di tích không được an táng gọi là bia mộ. Lăng mộ có thể được xem là một dạng của mộ, mộ có thể chứa bên trong lăng mộ. Và trên trang này chỉ ra cũng là cũng khu lăng như: Taj Mahal, ở Agra, Ấn Độ; Cung điện mặt trời Kumsusan, Lăng mộ của Kim II-Sung và Kim Jong il ở Triều Tiên… hiển nhiên là chỉ những người tên tuổi, lãnh tụ của địa phương đó!
Tôi làm nghề đã từ chối phục vụ nhiều gia đình vì nhiều lý do, trong đó có lý do là tên gọi khu mộ, ai cũng nói tôi hâm, có thể tôi hâm thật, vì cuộc sống này ai chẳng cần tiền, nhưng các bạn làm nghề hãy cùng tôi thay đổi để tư vấn cho khách hàng để cho mình không cổ vũ cho cái sai.
Qua đây tôi chia sẻ một số cách gọi tên, ghi tên trên bia khu mộ, phần mộ mà nhiều người hay thắc mắc và chưa rõ, tôi nói nôm để dễ hiểu à!
Cách gọi đối với người đã mất của các cụ ta là: (Nam là Khảo, Nữ là Tỷ) Cha (Bố) gọi là Hiền Khảo, mẹ là Hiền Tỷ; ông bà là Tổ Khảo, Tổ Tỷ; Cụ ( Cố) gọi là Tằng Tổ Khảo, Tằng Tổ Tỷ; Kỵ (can) là Cao Tổ Khảo, Cao Tổ Tỷ; Bậc trên nữa thì thêm từ Cao gọi là Cao Tằng Tổ Khảo, Cao Tằng Tổ Tỷ; từ đây cứ trên một đời thì lại thêm một chữ Cao, do dài và khó gọi nên ta hay gọi chung là Tiên tổ cho các đời dưới Thủy tổ ( Thủy tổ là người cao nhất trong mỗi dòng họ tại một vùng đất, làng, xã nào đó).( Ký hiệu Thư viện Hán Nôm A673)
Thông tin ghi bia trên phần mộ cần ghi những gì? Theo tôi tham khảo và các cụ hay ghi đó là: Thông tin về đời Hiền, Tổ, Tằng tổ …Tên người mất; Ngày tháng năm sinh, năm mất; Quê quán; số tuổi hưởng thọ. Trên cùng có thể để di ảnh hoặc không.
Có rất nhiều người đã mất không có lưu lại thông tin ngày sinh, ngày mất thì chỉ cần ghi Thông tin về đời; Tên người mất; Quê quán… Nói chung là có nhiều trường hợp thiếu nhưng nên có đó là tên và ngày mất để sau con cháu viếng thăm nhớ đến ngày giỗ của bố mẹ, ông bà, tổ tiên.
Hiện nay, do điều kiện kinh tế đã khá hơn, nhà nhà đều có cơm ăn, áo mặc. Nhiều gia đình đã có chút dư ăn, dư mặc nên đã làm các khu mộ; khuân viên cho cả gia đình, cả chi, cả ngành của mình hoặc mua đất phân lô tại các khu nghĩa trang có quy hoặc có người chăm sóc, trông coi. Vậy nên thường thì tại mỗi lô, mỗi khuân viên mà các gia đình quy hoạch để xây dựng thông thường có một nơi để thờ chung, thờ công đồng. ( tôi gọi là: Ban thờ công đồng; Nhang Án, Hương Án, Lầu thờ) Mọi người hay lạm dụng từ ở chỗ này! Hay đặt, ghi khắc lên là ” Lăng mộ họ A; Lăng mộ ông A… Như đã nói thì mọi người nên suy nghĩ và đặt tên sao cho hợp lý, không nên đặt gọi cho sang. Ngoài Ban thờ công đồng chính giữa hoặc vị trí cao nhất ( trong khuân viên nghĩa trang nhân dân lâu đời, chưa quy hoạch, đất không vuông vắn..) thì đến các phần mộ, tường bao, cổng và có cuốn thư ( Bình phong, Tắc môn). Nhiều gia đình có điều kiện thì làm trong khuân viên rộng lớn có nhà bia, chòi nghỉ, có các linh vật trấn yểm, sân vườn cảnh quan…với giá hiện tại từ vài trăm triệu, đến vài tỷ, vài chục tỷ cho một khuân viên khu mộ. Có những khuân viên hiện đại, thiết kế cầu kỳ, rộng lớn như hoàng tộc xưa.
Như đã từng nói, ta có đến đâu ta làm đến đó. Người đã mất không bao giờ trách con cháu khi còn khó khăn, vất vả. Miễn sao trong tâm còn nhớ, trí còn nhớ đến phần mộ, nhớ ngày giỗ mà hương khói!
Có nhiều người hay hỏi tôi, nhờ tôi tư vấn phong thủy cho các khuân viên mộ. Thông thường là tôi từ chối vì tôi chỉ biết chút ít, không kinh doanh, buôn bán điều này! Tôi chỉ sản xuất, chế tác đá mà thôi. Nhưng nhiều khi gặp duyên với những gia đình, những mảnh đất lành, đất dữ mà gia đình làm sai tôi cũng tư vấn làm sao cho hợp lý và không phạm!
Phong thủy tốt nhất đó là chính bản thân chúng ta! Con người nếu có tâm, có phúc sống tại nơi dù phong thủy có xấu rồi cũng sẽ chuyển thành đẹp. Ngược lại, nếu sống ở nơi phong thủy đẹp, thế đó rồi cũng sẽ tự phá vỡ. Không phải cứ sống, cuộc sống của chúng ta sẽ thuận lợi viên mãn. Phong thủy tốt hay xấu phụ thuộc vào tấm lòng, vào tâm đức, phúc phận của con người. Chúng ta hãy tu dưỡng mỗi ngày, tu dưỡng để sống thiện lương, tu dưỡng để sống hiếu thuận, sống bao dung, cảm thông và không tham san si, không oán trách, thuận theo tự nhiên thì mọi việc sẽ thuận.
Khi mỗi người đều tu dưỡng thì khi làm phần mộ, khuân viên mộ thì để lại phúc phần cho con cháu, con cháu thấy cha mẹ hiếu thảo ông bà với tổ tiên sau ắt hiếu thảo.
Trong trăm nghìn điều không muốn nói, thì có điều tôi phải nói, dù có phạm thiên cơ tôi cũng nói đó là: Dùng đồng tiền của chính mình làm ra để xây dựng mộ phần cho gia đình mình, tổ tiên, dòng họ của mình. Tiền của ai, thì người đó hiểu rõ nhất nó từ đâu và đến như thế nào, nên mọi người nên cân nhắc điều này, tuyệt đối không nên lấy của người khác, lừa người khác xây phần mộ cho gia đình mình, dòng họ mình! Nếu phạm điều này thì quả bảo ngay tức thì, ắt con cháu ghánh nghiệp, không có phúc phần!. Qua đây, mới thấy nhiều gia đình xây mộ, quy hoạch lại, sang cát, sửa chữa thì lại có được cuộc sống tốt hơn trước, có gia đình thì lại ngược lại. Chúng ta đang sống trong thế giới hiện tại, mà chưa biết thế giới bên kia như thế nào? Nên cũng đừng mỉa mai, châm biếm, đừng coi thường mà chuốc họa vào thân. Hãy giữ tâm thanh tịch, trong sáng, phúc báo tổ tiên theo truyền thống của Người Việt tự nhiên sẽ có tư tưởng, suy nghĩ đúng, có được điều này sẽ có tư duy và hành động đúng, mà hành động đúng thành công sẽ không còn xa!
Ngày trước tôi cũng có gọi là “Lăng mộ” nhưng dần dà, càng tiếp xúc với nhiều Cụ cao niên, nhiều Giáo Sư, Tiến Sỹ về chuyên ngành tôi mới thấy tôi sai, tôi cần thay đổi. Và tôi mong mọi người cũng giác ngộ mà thay đổi như tôi, để cái đúng nó là đúng. Ta cứ gọi là ” Lăng mộ họ…” ” Lăng mộ ông A..” vậy thì ta lại coi thường các bậc thánh nhân, coi thường các Minh vương và hoàng tộc của lịch sử quá! Vậy thì bây giờ mọi cái ngang hàng cả rồi à! ” Cá mè một lứa” cả rồi à!
Tôi biết, tôi viết bài viết này sẽ động trạm đến nhiều người làm nghề, nhiều gia đình đã làm “Lăng Mộ”. Nhưng tôi không muốn để cái sai cứ trượt dài thành một cái gì đó phổ thông. Đời sau cứ thay đổi nhà cầm quyền là lại vùi dập và xóa đi giá trị lịch sử vẻ vang tốt đẹp đời trước vốn có, kế thừa, phát huy và giữ gìn bản sắc ngày từ câu nói, tên gọi, đến hành động, đó mới là sáng suốt.
Nhà nước ta cũng đã có lúc ghi tên các chiến sỹ cánh mạng là ” Liệt Sỹ Vô Danh” Nhưng đến nay khi tu sửa lại đến đâu thì đều ghi lại là ” Liệt Sỹ Chưa xác định được thông tin”; một số ghi “Liệt sỹ chưa biết tên” “Tên anh sống mãi cùng non sông”.
Và tôi cũng hơi tiếc và thấy có một câu hỏi lớn đối với các cơ quan chức năng quản lý về lĩnh vực văn hóa, tâm linh trong nhân dân về phần mộ, chưa có hướng dẫn hay các bài viết để nhân dân hiểu đúng về việc gọi tên; đặt tên cho các khu mộ; kiến trúc mộ…này sao cho thấu tình đạt lý; và đặc biệt là quy hoạch xây dựng về nghĩa trang. Nói đến đây thì buồn lắm, mạnh ai nấy làm. Phần mộ to hay bé; mầu xanh hay mầu đỏ, mầu tím hay vàng; cao hay thấp.. là phụ thuộc túi tiền của con cháu và nhận thức của họ!!!
Tôi vẫn muốn nói lại câu nói nếu có làm phần mộ, khuân viên mộ cho gia đình, dòng họ hãy thiết kế vừa phải, nhỏ mà xinh; đơn giản nhưng là nghệ thuật; chắc chắn và bền vững, hãy tham giá trị bền vững 100, 1000 năm đừng chạy theo hoa văn, họa tiết dườm rà, đồ sộ mà lại hay phải tu sửa!
Nên mọi người đã đọc tới đây bình tâm suy xét, nhìn nhận thấu đáo. Khách chưa biết thì nên bảo thợ tư vấn, thợ biết thì tư vấn sao cho đúng cho chuẩn mực, đúng lương tâm! Thợ chưa biết thì nên trau rồi, học hỏi! Ninh Bình, tháng 8 năm 2021!